Ang pagbati ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. kay Taiwan’s President-elect Lai Ching-te ay nagdulot ng matindi at negatibong reaksyon mula sa China, kaya’t tinawag ang embahador mula sa Maynila nitong Martes at binalaan ang bansa na “huwag maglaro sa apoy.”
“Ang mga kaugnay na pahayag ni President Marcos ay isang seryosong paglabag sa Prinsipyong One China at… isang malubhang paglabag sa mga pulitikal na pangako na ginawa ng Pilipinas sa panig ng Tsina, at isang malupit na pakikialam sa internal na mga gawain ng China,” sabi ng tagapagsalita ng Chinese foreign ministry sa isang regular na press conference nitong Martes.
Ang China ay “lubos na hindi nasisiyahan at matindi na kumukontra sa mga pahayag na ito,” sabi ni Mao Ning, na nagtukoy kay Marcos na bumati kay Lai noong Lunes para sa pagkapanalo nito sa halalan sa Taiwan at tinawag siyang susunod na pangulo nito.
“Ang China ay nagsumite ng matinding protesta sa Pilipinas sa pinakamaagang pagkakataon,” at tinawag si Philippine Ambassador Jaime FlorCruz “upang magbigay ng responsableng paliwanag sa China,” dagdag ni Mao, na nagsabi: “Ini-susuggest namin na si President Marcos ay magbasa pa ng maraming aklat upang maayos na maunawaan ang mga detalye ng isyu sa Taiwan, upang makabuo ng tamang konklusyon.”
Walang agad na komento mula sa Department of Foreign Affairs (DFA) sa galaw ng Beijing.
Sa ilalim ng patakaran ng “One China,” kinikilala ng Pilipinas ang People’s Republic of China bilang “tanging legal na pamahalaan ng China,” na may Taiwan bilang “integridad na bahagi ng teritoryo ng China.”
Ang patakaran ay itinakda sa isang komunikadong pinirmahan ni dating Pangulong Ferdinand Marcos Sr., ang yumaong ama at homonim ng kasalukuyang Pangulo, noong Hunyo 9, 1975.
Sa isang post sa X (dating Twitter) noong Lunes ng gabi, binati ni Pangulong Marcos si Lai sa kanyang electoral victory.
“Sa ngalan ng mga Filipino, binabati ko ang President-elect Lai Ching-te sa kanyang eleksiyon bilang susunod na Pangulo ng Taiwan,” sabi ni Pangulong Marcos.
Dagdag pa ng Pangulo: “Inaasahan namin ang malapit na kooperasyon, pagpapalakas ng magkasunod na interes, pagsulong ng kapayapaan, at pagsiguro ng kasaganaan para sa ating mga mamamayan sa mga darating na taon.”
Nitong Martes ng umaga, nilinaw ng DFA na walang pagbabago sa posisyon ng Pilipinas sa Taiwan.
“Ang Pilipinas at Taiwan ay may magkasamang interes na kinabibilangan ang kapakanan ng halos 200,000 OFWs (overseas Filipino workers) sa Taiwan,” sabi nito.
“Ang mensahe ni Pangulong Marcos na binabati ang bagong pangulo ay kanyang paraan ng pasasalamat sa kanila sa pagsuporta sa ating mga OFWs at tagumpay na democratic process,” dagdag pa nito.
“Gayunpaman, itinat reaffirm ng Pilipinas ang kanyang One China Policy,” iginiit ng DFA.
Nang tanungin ang Presidential Communications Secretary na si Cheloy Velicaria-Garafil, sinabi nito: “Pakirefer sa pahayag ng DFA na inilabas kaninang madaling-araw (Martes).”
Sa isang pahayag na inilabas noong Linggo, nilinaw ng DFA ang mga prinsipyo sa 1975 joint communique sa pagitan ng Pilipinas at China, na itinatag ang diplomatic relations sa pagitan ng dalawang bansa.