Nagbabala ang Iran nitong Linggo na may “malaking pag-aalinlangan” sila sa pangakong ceasefire ng Israel matapos ang pinaka-matindi at pinaka-masaklap na labanan ng dalawang bansa.
Nagsimula ang 12-araw na digmaan noong Hunyo 13 nang maglunsad ang Israel ng pambobomba sa Iran, kung saan napatay ang mga mahahalagang heneral at siyentipiko na konektado sa programa ng Iran para sa nuclear weapons. Bilang tugon, naglunsad ng ballistic missile attacks ang Iran sa mga lungsod ng Israel.
Ayon sa Israel, layunin nilang pigilan ang Iran na magkaroon ng atomic bomb — na mariing tinatanggihan ng Tehran.
Dahil dito, naantala ang negosasyon sa pagitan ng Iran at US tungkol sa nuclear program, habang sumali ang US sa kampanya ng Israel sa pamamagitan ng pag-atake sa mga nuclear site ng Iran.
Ayon kay Abdolrahim Mousavi, chief of staff ng Iranian armed forces, “Hindi kami nagsimula ng digmaan, pero buong lakas naming sinagot ang agresor,” at nagbabala na handa silang bumawi gamit ang puwersa kung muling lalabanin.
Alitan sa International Atomic Energy Agency (IAEA)
Nagpalala ng tensyon ang labanan sa relasyon ng Iran sa IAEA, ang UN agency na nagmomonitor sa mga nuclear facilities. Tinanggihan ng Iran ang kahilingan ng IAEA na siyasatin ang mga nuclear sites na tinamaan ng pambobomba, at inakusahan ang pinuno ng ahensya na si Rafael Grossi ng pagtataksil dahil hindi niya kinondena ang atake ng Israel at US.
Nagboto ang mga Iranian lawmakers na itigil ang kooperasyon sa IAEA. Tinawag ni Foreign Minister Abbas Araghchi na “walang kabuluhan” at “maaring masama ang intensyon” ang kahilingan ni Grossi.
Ipinuna rin ng Iran ang resolusyon ng IAEA noong Hunyo 12 na pumuna sa kakulangan ng transparency sa nuclear program ng Iran, na ginamit umano ng Israel bilang dahilan ng pag-atake.
Nagprotesta ang Germany at Argentina, mga bansa ni Grossi, sa mga banta mula sa Iran. Bagama’t hindi tinukoy ang mga banta, inilathala ng konserbatibong pahayagan sa Iran na si Grossi ay espiya ng Israel at dapat ipatapon.
Pinabulaanan ng Iranian ambassador sa UN na may banta sa mga nuclear inspectors at sinabi na ligtas ang mga ito, pero pansamantalang itinigil ang kanilang trabaho.
Tanong sa pinsala ng mga US strikes
Naglunsad ng atake ang US sa tatlong pangunahing pasilidad ng nuclear program ng Iran. Sinabi ni Trump na muling bombahin nila ang Iran kung may ebidensiya ng pagbuo ng nuclear weapons.
Ayon kay Grossi, maaaring makabalik ang Iran sa uranium enrichment sa loob ng ilang buwan. Ngunit may mga ulat na hindi ganoon kalaki ang pinsalang natamo, kung saan ang programa ay natigil ng ilang buwan lamang, hindi taon.
Inihayag ng IAEA na umaabot na sa 60% ang uranium enrichment ng Iran, higit pa sa kinakailangan para sa civilian nuclear power. Ngunit walang ebidensiya na ginagamit ito para gumawa ng armas.
Ang Highway Patrol Group (HPG) ay nagbabala na aarestuhin ang mga may-ari ng electric at hybrid vehicles na gumagamit ng pekeng green plates upang makaiwas sa number coding. Nilinaw ito ni HPG director Col. Hansel Marantan matapos humingi ng paumanhin sa kanyang naunang pahayag na susuriin ang lahat ng energy-efficient vehicles sa Metro Manila.
Ayon kay Marantan, dumarami ang mga motorista na gumagamit ng pekeng plaka kaya kailangang agad kumilos ang mga awtoridad upang maiwasan ang mas malalang problema. Ipinaalala rin niya na alinsunod sa Republic Act 11697 o Electric Vehicle Industry Development Act, exempted sa number coding ang mga lehitimong electric at hybrid vehicles hanggang Abril 2030.
Dagdag pa niya, ang mga tunay na may-ari ng green plate ay dapat kumuha ng sertipikasyon mula sa Department of Energy (DOE). Tiniyak ni Marantan na nakausap na niya sina DOE spokesman Felix William Fuentebella at Land Transportation Office executive director Greg Pua Jr. upang linawin ang naturang isyu.
Malabong makuha ni US President Donald Trump ang Nobel Peace Prize ngayong taon kahit pa iginiit niyang karapat-dapat siya rito. Iaanunsyo ng Norwegian Nobel Committee ang nanalo ngayong Biyernes, sa gitna ng patuloy na pagdami ng mga armadong labanan sa buong mundo. Ayon sa mga eksperto, hindi si Trump ang pipiliin ng komite.
Maraming iskolar ang nagsabing labis ang ipinagmamalaki ni Trump bilang “tagapagdala ng kapayapaan.” Giit ni Nina Graeger ng Peace Research Institute of Oslo, marami sa mga hakbang ni Trump ang taliwas sa layunin ng Nobel Prize, tulad ng internasyonal na kooperasyon at kapatiran ng mga bansa.
Ngayong taon, 338 kandidato ang nominado pero walang malinaw na paborito. Posibleng tanghalin ang Sudan’s Emergency Response Rooms, si Yulia Navalnaya, o mga grupo tulad ng UNHCR. Gayunman, kilala ang komite sa pagpili ng mga hindi inaasahang nananalo.
Matapos ang magnitude 6.9 na lindol sa Cebu, sinabi ni San Juan Mayor Francis Zamora na muling rerepasuhin ng mga alkalde ng Metro Manila ang mga hakbang sa paghahanda sa lindol. Bilang pangulo ng Metro Manila Council (MMC), binigyang-diin ni Zamora na matagal nang nagsasagawa ng mga pagsasanay at paghahanda ang mga lokal na pamahalaan para sa posibilidad ng “The Big One.”
Ayon kay Zamora, patuloy ang mga pagsasanay, earthquake drills, at clustering ng mga lungsod para sa mas maayos na pagtugon sa mga emerhensiya. Iginiit din niya ang kahalagahan ng tuloy-tuloy na edukasyon sa mga residente tungkol sa mga evacuation center at tamang kilos sa oras ng lindol. Hinimok din niya ang publiko na sumali sa mga reserve o volunteer programs upang maging handa sa mga sakuna.
Dagdag pa niya, dapat tiyakin ng mga lungsod na maayos ang rescue equipment, emergency vehicles, at mga sinanay na tauhan. Iminungkahi rin ni Zamora na talakayin sa susunod na pagpupulong ng MMC kasama si MMDA Chairman Romando Artes ang pagpapalakas ng mga hakbang sa paghahanda. Aniya, ang kahandaan sa lindol ay tungkulin ng parehong pamahalaan at mamamayan upang mabawasan ang pinsala at panganib.