Ang pinakahuling pag-atake ng China Coast Guard (CCG) gamit ang water cannon laban sa mga sasakyang pandagat ng Pilipinas sa West Philippine Sea (WPS) habang nagaganap ang malawakang pagsasanay ng militar ng Maynila at Washington na tinatawag na “Balikatan” ay layunin ng Beijing na subukan ang kanilang alyansa, ayon sa mga eksperto sa seguridad sa karagatan.
Sinabi nila sa Miyerkules na dapat pag-aralan muli ng dalawang treaty ally ang kanilang kasalukuyang pamamaraan sa pakikitungo sa tumataas na agresyon ng China.
Sa kaguluhan nitong Martes malapit sa Bajo de Masinloc (Scarborough Shoal) sa loob ng 370-kilometrong eksklusibong economic zone (EEZ) ng bansa, nasira ang mga sasakyang pandagat mula sa Philippine Coast Guard at Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) dahil sa mga posibleng nakamamatay na pagputok ng water cannon mula sa mga sasakyang CCG.
Sinabi ni Rommel Jude Ong, isang retiradong rear admiral ng Philippine Navy at propesor ng praxis sa Ateneo School of Government, sa Inquirer na batid ng Beijing ang kasalukuyang mga Balikatan Exercises at “malamang na pinili nilang itampok ang kamakailang insidente sa Scarborough Shoal malapit sa lugar ng mga pagsasanay.”
“Ang insidente ay layuning subukan ang aliyansa ng Pilipinas at Estados Unidos, at itanim ang hidwaan sa pagitan ng ating dalawang bansa kung maaari. Kung hindi tayo magre-react, nagpapatunay ito na ang pagtatalaga ng US ay hindi talaga lubos na matibay,” aniya. “Kung tayo ay gaganti ng direkta at may kasigasigan bilang tugon sa insidente, ibinibigay natin sa kanila ang justipikasyon upang paigtingin o lumikha ng isang kontra-narratibo.”
Higit sa 16,000 na sundalong Pilipino at Amerikano ang kasali sa taong itong Balikatan mula Abril 22 hanggang Mayo 10. Sinusundan ng mga barkong Tsino ang mga sasakyang pandagat ng Pilipinas, Amerika, at Pranses na kasali sa Balikatan sa nakaraang mga araw.
“Sa palagay ng China — marahil ng tama — hindi nais ng Estados Unidos at Pilipinas na magbigay ng preteksto para sa pagtaas ng tensyon sa pamamagitan ng paglaban sa puting-buhang barkong coast guard gamit ang mga abong-buhang barkong militar,” ayon kay Ray Powell, direktor ng SeaLight, isang programa ng Gordian Knot Center for National Security Innovation ng Stanford University na sinusundan ang mga aktibidad ng China sa West Philippine Sea.