Nagbigay-diin ang mga ASEAN ministers sa pangangailangan ng self-restraint, pagsunod sa internasyonal na batas, at resolusyong nakabatay sa dayalogo gamit ang mga mekanismo ng ASEAN para maiwasan ang bukas na hidwaan. Ito ay matapos ang kanilang taunang linggong pulong kasama ang mga partner nations tulad ng Estados Unidos, China, at Russia noong Sabado, July 27.
Ang mabilis na pag-akyat ng China sa pagiging superpower sa nakaraang dekada ay nagbago ng geopolical landscape, na nagdulot sa mga bansa sa Southeast Asia na harapin ang tensyon mula sa aktibong foreign policy ng Beijing at ang pag-agapay nito mula sa umiiral na hegemon na Washington. Ang kompetisyon sa impluwensya ay sinubok ang mga hangganan ng diplomasya.
Sa pagtaas ng security alliances, pagsabog ng military activities, at mas madalas na confrontational incidents, binigyang-diin ng mga ASEAN foreign ministers ang pangangailangan para sa global powers na iwasan ang escalation at panatilihing libre ang rehiyon mula sa mga sandatang nuclear.
“Nagpahayag kami ng mga pag-aalala tungkol sa posibleng negatibong epekto ng autonomous weapons systems sa pandaigdig at rehiyonal na seguridad, kabilang ang panganib ng emerging arms race na maaaring magpababa ng threshold para sa conflict at proliferation,” sabi ng mga ministro.
Sa pagsusumikap ng ASEAN na itaguyod ang kanilang primado sa rehiyon, tumaas ang interes ng mga dayuhang kapangyarihan sa Indo-Pacific sa mga nakaraang taon, na nagpalala sa tensyon na sinimulan ng US-China rivalry.
Kamakailan, ang Australia at United Kingdom ay bumuo ng triad kasama ang US (AUKUS) noong 2021 para magdala ng nuclear-powered submarines sa rehiyon, ilang taon bago ang Australia-India-Japan-US security pact (Quad) ay muling nabuhay pagkatapos ng mahigit isang dekada ng pagtigil.
Noong Hulyo, ipinahayag din ng North Atlantic Treaty Organization (NATO) ang kanilang interes na palakihin ang pakikialam sa rehiyon.