Ang Pilipinas ay tumawag sa ikalawang pinakamataas na diplomat ng China sa Maynila nitong Martes upang ipag-utos na pinaalis ang lahat ng sasakyang pandagat ng China sa Ayungin (Second Thomas) Shoal sa Kanlurang Bahurang Pilipinas, matapos ang kanilang “delikadong maniobra” na nagresulta sa isang banggaang nagdulot ng pinsala sa isang barko ng Philippine Coast Guard (PCG).

Ang isang water cannon attack ng mga Tsino ay nag-iwan ng apat na Filipino crew members na nasaktan sa pinakabagong pag-escalate ng alitan sa pagitan ng dalawang bansa habang isinasagawa ang isang pangkaraniwang biyahe ng Pilipinas patungo sa isang liblib na pook sa Ayungin Shoal.

Sinabi ng Kagawaran ng Ugnayang Panlabas (DFA) na tinawag nito si Deputy Chief of Mission Zhou Zhiyong ng Chinese Embassy upang iparating ang protesta ng Maynila laban sa agresibong aksyon ng China Coast Guard (CCG) at Chinese maritime militias sa mga sasakyang pandagat ng Pilipinas sa isang misyon ng pag-ikot at pangangailangan (Rore) sa Ayungin.

“Sa pagpupulong, itinatampok ng Pilipinas, sa gitna ng iba’t ibang bagay, na ang pakikialam ng China sa pangkaraniwang at ligal na gawain ng Pilipinas sa sarili nitong eksklusibong sonang pang-ekonomiya (EEZ) ay hindi katanggap-tanggap,” sabi ng DFA sa isang pahayag.

“Inaapakan ng mga aksyon ng China sa Ayungin Shoal ang mga soberanong karapatan at hurisdiksiyon ng Pilipinas,” dagdag pa nito.

Hindi malinaw kung bakit tinawag ng DFA ang deputy chief of mission sa halip na si Chinese Ambassador to the Philippines Huang Xilian.

Sa isang panayam ng isang Australian broadcaster sa Melbourne, kung saan siya ay dumadalo ng isang rehiyonal na summit, nagbabala si Pangulong Marcos na ang isang “pagkakamali” ay maaaring magdulot ng bukasang labanan sa South China Sea (SCS).

“Ang potensyal para sa bukasang labanan ay mas mataas ngayon kaysa noon,” sabi ni Mr. Marcos sa Australian Broadcasting Corp.’s “7:30” news program sa isang panayam na inere sa Lunes, bago ang pinakabagong pangyayari.

“[Ito] ay maaaring manggaling hindi sa isang estratehikong desisyon ng sinuman na nagsasabi, ‘Sige, magkakaroon tayo ng giyera,’ kundi dahil sa pagkakamali ng ilang sundalo o sa isang aksyon na nauunawaan nang mali,” dagdag pa niya.

Dalawang pangunahing kaalyado ng Pilipinas, ang Estados Unidos at Hapon, ay naglabas ng mga pahayag nitong Martes na kinukundena ang “delikadong aksyon” sa mga di tuwirang isyu.

“Nakikiisa ang Estados Unidos sa Pilipinas at mga tagapagtanggol ng batas sa internasyonal sa suporta sa isang malayang at bukas na Indo Pacific,” isinulat ni US Ambassador MaryKay Carlson sa X (dating Twitter).

Sinabi ng Embassy of Japan sa Maynila na ito ay “itinatampok ang malalang pag-aalala sa paulit-ulit na delikadong aksyon sa SCS kabilang ang kamakailang paggamit ng water cannon ng CCG na nagresulta sa pinsalang Filipino at isang banggaan.”

Sa isang pahayag nitong Martes ng gabi, sinabi ng Chinese Embassy sa Maynila na ang tugon ng CCG sa mga sasakyang pandagat ng Pilipinas ay “propesyonal, mahinahon, makatarungan, at legal.”

Sinabi ng embahada na nagbigay din ito ng sariling representasyon sa DFA upang iprotesta ang “ilegal na pagsusumpong sa [mga isla ng Spratly] ng mga barkong Pilipino.”

Ipinahayag nito na ang mga barko ng Pilipinas ang nagsanhi ng insidente sa karagatan sa paligid ng Ayungin at “lubos na nilabag ang teritoryal na soberanya at mga karapatan at interes sa karagatan ng China.”

“Ang China ay muli pang nananawagan sa Pilipinas na itigil ang maritimong pagsusumpong at huwag gawin ang anumang hakbang na maaaring magpahirap sa kalagayan sa karagatan,” babala nito.