Ayon sa isang opisyal ng Philippine Coast Guard (PCG) noong Miyerkules, unang beses na pinaputukan ng potensiyal na nakamamatay na mataas na presyur ng water cannon ang dalawang sasakyang pandagat ng pamahalaan na patungo sa Bajo de Masinloc (Scarborough Shoal) upang maghatid ng tulong sa mga mangingisda ng Pilipinas ngayong linggo.

Ang “jet stream pressure” na ginamit sa mga atake ng water cannon ay sobrang lakas na nagpabali sa isang bakal na railing at nagdeform sa frame ng isang canopy sa BRP Bagacay ng PCG, ayon kay Commodore Jay Tarriela, ang tagapagsalita ng PCG para sa West Philippine Sea.

Ang pinakahuling mga atake ng water cannon ng mga barko ng China Coast Guard (CCG) laban sa mga sasakyang pandagat ng Pilipinas sa West Philippine Sea (WPS) habang nagaganap ang malawakang pagsasanay ng militar ng Maynila at Washington na tinatawag na “Balikatan” ay layunin ng Beijing na subukan ang kanilang alyansa, ayon sa mga eksperto sa seguridad sa karagatan.

Sinira rin nito ang mga sistema ng pagpapainit at bentilasyon, air conditioning, electrical, navigation, at radio ng barko ng Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) na BRP Bankaw, aniya.

Wala sa mga tauhan ng mga sasakyang pandagat ng Pilipinas at mga Pilipino at dayuhang mamamahayag na kasama nila ang nasugatan sa mga atake noong Martes.

Ayon sa SeaLight ng Gordian Knot Center for National Security Innovation ng Stanford University, ang isang blast mula sa water cannon ng barko na may bigat na 220-pound kada square inch (PSI) ay madaling pabagsakin ang mga tauhan ng barko at “ipadala sila sa pag-urong sa bakal o patiwarik sa dagat.”

“Kung titingnan natin kung paano itinuwid ng water cannon ang railing ng Philippine Coast Guard vessels, malamang na iyon ay napakamatindi,” sabi ni Tarriela sa isang press briefing sa Maynila.

Sinabi ng isang reporter ng GMA News sa Bagacay na ang pagputok ng water cannon ng CCG ay “sobrang lakas, talagang maramdaman mo ang paggalaw ng pilot house” kung saan sila at iba pa ay nagtatago.

“Ito ang unang pagkakataon na ang barkong coast guard ay sumailalim sa direktang water cannon na may ganoong uri ng presyon na nagresulta pa sa pinsalang istraktura,” sabi ni Tarriela.

“Ipinapakita lang nito na si Goliath ay lalo pang naging si Goliath. Hindi sila nag-atubiling gumamit ng puwersang hayag para labag sa batas ng pandaigdig,” dagdag niya.

Sinabi ni Tarriela na “hindi pa rin ito isang armadong atake” dahil water cannons lamang ang ginamit ng mga Chinese.

“Ang pinakamalaking pagkakaiba siguro ay nadadagdagan nila ang PSI, ang presyon ng tubig, pero sa pananaw ng Coast Guard, ito pa rin ay hindi isang armadong atake,” dagdag niya.

Naunang sinabi ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na maaaring gamitin ng Pilipinas ang Philippines-US Mutual Defense Treaty (MDT) kung ang isang Pilipinong seaman o miyembro ng militar ay mapatay sa South China Sea, na kinabibilangan ng West Philippine Sea.

Sa ilalim ng MDT na nilagdaan noong 1951, ang Pilipinas at Estados Unidos ay sumang-ayon na magtulungan sa bawat isa sa kaso ng armadong atake sa isang pampublikong sasakyang pandagat, tropa, o eroplano sa mga tubig na iyon.

Nangako ang Washington ng kanilang “mahigpit na pangako” na ipagtanggol ang kanilang kaalyadong-tratado laban sa armadong atake sa mga militar at pampublikong sasakyang pandagat ng Pilipinas, kasama na ang mga barkong coast guard, saan mang bahagi ng South China Sea.