Parang hindi pa sapat ang mga naging kahihiyan sa mga nakaraang pangyayari, isang airport screener ngayon ang inaakusahan na nagnakaw ng $300 mula sa bagahe ng isang lumilipad na pasahero at pagkatapos ay gumawa ng hindi kanais-nais na hakbang—iniinom ang mga dolyar na papel na may denominasyon na $100.
Nagreklamo ang isang Chinese national na binawasan ang kanyang pitaka pagkatapos ng pagsusuri sa mga bagahe sa Terminal 1 ng Naia, isang lugar na kilala sa mga krimen at nagkaruon ng masamang reputasyon bilang isa sa mga pinakamasamang paliparan sa buong mundo. Ayon sa opisyal na ulat mula sa mga awtoridad ng paliparan, ipinakita ng mga footage mula sa closed-circuit television (CCTV) na ang isang babaeng security screener na nagtatrabaho para sa Office for Transportation Security (OTS) ay “malinaw na sinubukang inumin ang mga dolyar na pera, na nababalot sa isang maliit na piraso.”
Sinabi ng Manila International Airport Authority na ang OTS personnel ay nakitaang “halos mamalunok sa pagsusumikap na inumin ang mga dolyar na pera” upang siguruhing walang ebidensya ng pagnanakaw, at pati na rin ay inabutan siya ng isang kasamahan ng isang bote ng tubig upang tulungan siyang inumin ang pera. Hindi sinabi ng mga awtoridad kung totoong ininom ng personnel ang pera ngunit itinanggi niya ang akusasyon at sinabing kumakain lamang siya ng chocolates. Kanyang ngayong nasa ilalim ng preventive suspension at nasampahan ng mga administratibong kaso kasama ang dalawang kasamahan.
Ang insidenteng ito ay isa na naman sa nagpapakita ng katiwalian na sumisira sa pundasyon ng Naia, na paulit-ulit nang ipinangako ng mga awtoridad na aalisin, lalo na ang paglutas sa mga sindikato na nag-ooperate sa mga terminal ng paliparan. Ang mga sindikatong ito ang nasa likod ng maraming kaso ng pagnanakaw, pangongotong, extortion, at trafficking ng mga Pilipinong walang kaalam-alam na desperadong umalis ng bansa para sa mas mabuting buhay sa ibang bansa, pati na rin ang pagpasok ng mga internasyonal na kriminal at ilegal na manggagawa sa ating mga hangganan sa pamamagitan ng mga palakasan gaya ng “pastillas” scam.
Ang insidenteng ito noong Setyembre 8 ay ang ikatlong kilalang kaso ng pagnanakaw sa Naia ngayong taon lamang. Noong Pebrero, limang OTS personnel ang tinanggal sa kanilang mga puwesto matapos silang mapanood sa kamera na naniningil ng pera na umaabot sa 20,000 yen (halos P8,000) mula sa isang Thai tourist habang sila ay naglalagay ng routine inspection. Lohika lamang isang buwan pagkatapos, isang OTS personnel ay naaresto matapos siyang mapanood sa kamera na nagnakaw ng isang relo mula sa isang Chinese traveler. Dahil dito, nag-utos ang OTS na itigil ng kanilang mga personnel ang pagsusuot ng mga jacket at tanggalin ang mga bulsa mula sa kanilang mga uniporme upang maiwasan ang mga kaparehong insidente. Ngunit itong pinakabagong kaso ay nagpapatunay na hindi ito naging epektibo sa pagtigil ng mga airport security personnel, na may responsibilidad na siguruhing ligtas ang mga pasahero, mula sa pagnanakaw. Batay sa pahayag ni OTS administrator Mao Aplasca, ang mga kaso ng pagnanakaw sa mga punto ng security inspection ay karaniwan ngunit bihirang magtagumpay dahil ang mga nagrereklamo—mga pasaherong naglalakbay sa mga flight—ay wala nang naroroon para ituloy ang kaso. “Nakakahiya, nakakagalit ang insidenteng ito na paulit-ulit. Siguro iniisip ng mga tao na ito na hindi naman magpo-prosper ang kaso ng kriminal dahil wala naman ang nagrereklamo, hindi na interested,” sabi ni Aplasca.
Ang pagpapatuloy ng mga insidenteng tulad nito ay nakakahiya at, sa puntong ito, tila bang sirang plaka na ang mga awtoridad sa kanilang mga walang kwentang pangako at mga pagpapakita ng galit tuwing nailalantad ang mga ilegal na gawain. Kinakailangan ng malawakang reporma upang alisin ang mga hindi matitinong tao sa Naia pati na rin ang mahalagang mga pagbabago na magtitiyak na ang mga personnel ay sumasailalim sa propesyonal na pagsasanay sa kanilang mga tungkulin.
Ano nga ba ang nagdudrive sa mga personnel ng paliparan na ito na gumawa ng mga ganitong kaharapang at desperadong hakbang, kahit na isinasaalang-alang ang kanilang buhay? Maari nagsimula ang mga opisyal ng pamahalaan sa pamamagitan ng pagtaas ng mga pamantayan sa empleyo ng OTS at pagpapalakas ng proseso sa pag-audit sa mga aplikante. Pagkatapos ma-hire, dapat isailalim ang mga personnel na ito sa regular na pagsusuri ng kanilang performance at background checks upang tiyakin na hindi sila nagbuo ng mga koneksyon sa loob ng organisasyon na maaaring gawing kasabwat sa mga krimen.
Dapat ding suriin ng mga awtoridad ang kanilang kabayaran—ayon sa mga ulat, ang security screener, isang kontraktuwal na empleado, ay kumikita lamang ng P16,000 bawat buwan—halos katumbas ng halaga ng inaakusahang ninakaw niya. Ang mababang sahod, bagamat hindi ito dapat na maging palusot, ay maaring maging motibo upang makilahok sa mga ilegal na gawain. Itaas ang mga pamantayan, itaas din ang kalagayan sa trabaho. At sa huli, ang mga kaso laban sa mga personnel na tinanggal na sa kanilang mga puwesto at sinampahan ng kaso ay dapat ituloy at ang pinakamabigat na parusa—pagtanggal sa serbisyo—ay dapat ipataw.
Sa isang pahayag hinggil sa pinakabagong kaso, nangako ang Department of Transportation na ipapataw ang pinakamabigat na parusa upang “ipakita ang kanilang determinadong layunin na linisin ang Naia pati na rin ang iba pang mga kawing ahensya mula sa mga scalawags.”