Ang Pilipinas ay nagtatrabaho sa isang hiwalay na code of conduct kasama ang mga kalapit-bansa tulad ng Malaysia at Vietnam hinggil sa kanilang territorial conflicts sa South China Sea dahil ang mas malawakang kasunduan sa China ay hindi umuusad, ayon kay Pangulo Ferdinand Marcos Jr. noong Lunes.
Sinabi ng pangulo na ang mga usapin hinggil sa regional code of conduct kasama ang China, na nag-angkin ng halos buong South China Sea, ay mabagal, at ang “agresibo” na kilos ng Beijing sa di-pagkakaunawaang karagatan ay nagpapahaba sa tensyon ng Pilipinas sa China.
Sa isang forum sa Asia-Pacific Center for Security Studies, inamin ng pangulo na lumalaki ang tensyon sa South China Sea “dahil sa paulit-ulit na mga di-legal na banta at hamon sa mga soberanyang karapatan at hurisdiksyon ng Pilipinas sa aming ekslusibong ekonomikong zona.”
“Patuloy pa rin tayong naghihintay para sa code of conduct sa pagitan ng China at Asean at ang progreso ay medyo mabagal nga, sa kasamaang palad,” aniya, na nagtutukoy sa pagsisikap ng 10 miyembro ng Association of Southeast Asian Nations.
“Kami ang nagsimula na lumapit sa ibang bansa sa paligid ng Asean na mayroon tayong umiiral na mga territorial na alitan, ang Vietnam ay isa sa kanila, ang Malaysia ay isa pa, upang gumawa ng sarili nating code of conduct. Sana, ito ay lalong lumawak at umabot sa ibang bansa sa Asean,” dagdag ng pangulo.
Idinagdag niya na ang pagtaas ng tensyon sa South China Sea ay nangangailangan ng “pakikipagtulungan natin sa ating mga kaalyado at mga kaibigan sa buong mundo, upang makahanap ng isang uri ng resolusyon at mapanatili ang kapayapaan.”
Noong Nobyembre 2002, ang mga miyembro ng Asean at China ay pumirma sa Phnom Penh ng isang nonbinding declaration hinggil sa conduct sa South China Sea, ang unang pagkakataon na tinanggap ng China ang isang multilateral na kasunduan hinggil sa mga alitan sa rehiyon.
Bagaman hindi ito umabot sa isang bindeng code of conduct, gaya ng inaasam ng Pilipinas, ito ay isinulong upang bawasan ang tensyon sa lugar at lumikha ng mga gabay para sa resolusyon ng alitan.
Ang mga miyembro ng Asean ay nagtatangkang makuha ang pagsang-ayon ng China sa mga pandaigdigang norma ng pakikitungo hinggil sa isyu mula noong 1992 nang maglabas ang Asean ng unang pahayag hinggil sa mga alitan.