Sinabi ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na binawi niya ang anumang ipinapalagay na “gentleman’s agreement” na ginawa ng kanyang nagdaang pangulo, si Rodrigo Duterte, kasama ang China tungkol sa magkasalungat na teritoryal na mga pananagutan sa Kanlurang Dagat ng Pilipinas.
Gayunpaman, sinabi ng mga lider ng House of Representatives na “pag-iisipan” nilang simulan ang isang pagdinig sa verbal na kasunduan sa pagitan ni Duterte at ng Chinese President Xi Jinping kapag nagsimula na ang regular na sesyon ng Kongreso sa April 29.
Noong April 11, kinumpirma ni Duterte at ng gobyerno ng Tsina na gumawa siya ng “gentleman’s agreement” na hindi ireparo at palakasin ang napabayaang digmaang barko na BRP Sierra Madre, na nagsisilbing isang military outpost ng Pilipinas sa Ayungin (Second Thomas) Shoal, sa probinsya ng Palawan, mula nang ito ay magground noong 1999.
Ngunit si Pangulong Marcos, sa panahon ng isang tanong at sagot na sesyon sa ika-50 anibersaryo ng Foreign Correspondents Association of the Philippines noong Lunes, sinabi na hindi nakatali ang kanyang administrasyon sa gayong kasunduan, dahil wala namang dokumento na inilabas upang gawing legal at nakakapit.
“Sinabi ko na noon, nung una ito lumabas ilang buwan na ang nakararaan… Ipinapalabas ng Tsino na mayroong isang lihim na kasunduan, at marahil ay mayroon nga, at sinabi ko, wala akong alam tungkol sa lihim na kasunduan. Kung mayroon nga gayong lihim na kasunduan, ngayon ay binawi ko na ito,” aniya.
Ginawa ni Marcos ang pahayag sa kabila ng patuloy na pag-insist ng China sa pagkakaroon ng supuesto kasunduan, ngunit ang mga detalye nito ay hindi kailanman isinalaysay o pinalinaw ng parehong panig.
“May dokumento bang pinirmahan? Gustung-gusto kong makita iyan. Hindi ito nakakaapekto sa Pilipinas,” sabi ni Marcos. “Kaya’t binawi ko na ito, kung sakali man itong nag-eexist.”
Noong Agosto 7 ng nakaraang taon, iginiit ng Ministry of Foreign Affairs ng China na nagbigay ang Pilipinas ng pangako “mga taon na ang nakakaraan” na tanggalin ang Sierra Madre mula sa Ayungin. Sinabi rin ng ministryo na ang Pilipinas “ay hindi dapat magpadala ng kagamitang konstruksyon na nakalaan para sa pag-repair at pag-palakas sa ‘naground’ na military vessel nang malawakang.”
Naging mas agresibo ang China sa Kanlurang Dagat ng Pilipinas, lalo na kapag pinangungunahan ng Philippine Coast Guard ang mga misyon sa pag-rotate at pag-suplay sa Ayungin.
Ipinahayag ng embahada ng China sa Pilipinas na nagresort sila sa mga ganitong taktika dahil nababahala sila na hindi sumunod ang administrasyon ni Marcos sa kasunduan.