Itinalaga ng Kamara ng mga Kinatawan ang P2 bilyon upang maibsan ang epekto ng price ceiling sa bigas sa mga nagtinda ng kanilang mga paninda sa mas mataas na presyo kaysa sa P41 kada kilo para sa regular-milled at P45 para sa well-milled rice na itinakda sa ilalim ng Executive Order No. 39, na nagsimula nang mag-apply noong araw na ito.
Sinabi ni Speaker Martin Romualdez noong Lunes na hiningi niya kay House appropriations panel chair Rep. Elizaldy Co na makipag-ugnayan sa Department of Budget and Management (DBM) tungkol sa alokasyon para sa mga nagtitinda ng bigas.
Sinabi ni Co na ang kanyang komite ay uupo kasama si Budget Secretary Amenah Pangandaman upang hanapin ang mga mapagkukunan para sa P2 bilyong tulong sa mga nagtitinda ng bigas.
“Agad kaming makikipag-ugnayan sa DBM upang mapabilis ang pag-release ng P2 bilyong pondo para sa ating mga nagtitinda ng bigas,” dagdag pa niya.
Ayon sa Opisina ng House Speaker, pangunahing manggagaling ang P2 bilyon mula sa 2023 national budget.
Nag-apela rin ang pinakamalaking negosyong organisasyon ng bansa sa mga mamimili na huwag mag-panic dahil may sapat na suplay ng bigas sa lokal na merkado.
“Mayroong sapat na suplay para sa atin upang matugunan ang demand ng merkado. Ang mensahe dito ay umaasa kami na hindi masyadong mag-alala o mag-panic ang publiko tungkol sa hoarding o pagbili ng sobra-sobra,” wika ni Philippine Chamber of Commerce and Industry (PCCI) president George Barcelon sa isang panayam sa telepono.
Si Pangulong Marcos, na umalis patungong Jakarta noong Lunes para dumalo sa Association of Southeast Asian Nations Summit, sinabi na babantayan niya ang pagpapatupad ng EO 39 — na paulit-ulit na nagpapatunay na wala umanong “magandang rason” kung bakit dapat umabot sa higit P50 ang presyo ng bigas. Ang Pangulo ay kasalukuyang nangunguna sa Department of Agriculture (DA).
Sinabi ng Presidential Communications Office na noong Lunes ay nakipagtagpo si G. Marcos sa mga opisyal ng DA, DBM, Department of Trade and Industry (DTI), Department of Social Welfare and Development (DSWD), at Department of the Interior and Local Government para talakayin ang mga panukala ng mga ahensiya sa kung paano matutulungan ang mga nagtitinda ng bigas.
Sinabi niya na nauunawaan ng gobyerno ang kalagayan ng mga nagtitinda na natural na magpoprotesta laban sa pagkukumbinsi na ibenta ang kanilang produkto sa mas mababang presyo kaysa sa kanilang mga supplier.
Sinabi ng Pangulo na ang DA at DTI ay magkakaroon ng listahan ng mga nagtitinda ng bigas na naapektuhan ng price cap, at idedeklaro ng DSWD ang tulong para sa kanila.
“Pagkatapos namin kalkulahin ang mga pagkawala ng ating mga nagtitinda ng bigas, bibigyan natin sila ng katumbas na tulong,” wika ni Marcos.
Magbibigay rin ang DTI ng financial assistance, loan programs, logistics support, at market linkages sa mga nagtitinda sa wet markets at neighborhood sundry stores o “sari-sari” stores.
Kabilang sa iba’t ibang inisyatibo ang pagkakaroon ng koneksiyon ng mga lokal na magsasaka sa mga supermarket chains at iba pang nagtitinda, paghahanap ng alternatibong merkado, at pagsusulong ng bulk buying o advance purchases pati na rin ang pagbibigay ng transportasyon para sa mga rice stock na binili sa antas ng price ceiling o mas mataas ito na ibebenta diretso sa mga Diskwento Caravan sites.
Ang DA ay magkakaroon din ng inventory at supply management ng bigas sa mga pangunahing prodyuser ng bigas, at palalakasin ang Bantay Presyo Task Force na magpapatupad ng mga presyo ng bigas.
Sinabi ni Social Welfare Secretary Rex Gatchalian na ang tulong sa mga apektadong nagtitinda ay ibibigay sa anyo ng financial payout sa ilalim ng “sustainable livelihood program” — na inaalok ng ahensiya noong panahon ng pandemya sa mga sektor tulad ng mga establisyamento sa turismo at maliit na negosyo.
“Handa na ang mekanismo ng DSWD para sa payout. Naghihintay na lang kami ng listahan [ng mga qualified na nagtitinda] mula sa mga kinauukulan,” wika ni Gatchalian.
Bukod dito, sinabi rin ni House Deputy Speaker Rep. Ralph Recto na ang gobyerno ay dapat gamitin ang P38.52 bilyong buwis mula sa mga rice import, upang matulungan ang mga magsasaka na maapektuhan ng price ceiling.
Pinansin ni Recto na ang mga farm-gate prices ng palay ay bumagsak sa P19 kada kilo, mula sa P23 noong una sa taong ito, bilang resulta ng EO 39.
Dahil sa price cap na ito na mas mababa sa kasalukuyang presyo sa retail, kinakailangan ng mga mangangalakal na ibaba ang kanilang alok sa mga magsasaka ng palay dahil kailangan pa nilang gastusin ito para sa milling, storage, at transportasyon at idagdag ang kanilang profit margin sa presyo ng bigas na kanilang ibebenta.
“Kung kalahati ng inaasahan na ani ng palay para sa taon na ito ay maapektuhan, yan ay 10 milyong metriko tonelada. Ang mga magsasaka ay mawawalan ng P40 bilyon sa kasalukuyang panahon ng ani,” tantiya ni Recto.
Kanyang isinulong na ang mga magsasaka ay dapat na kabayaran sa pamamagitan ng paggamit ng mga koleksyon mula sa buwis ng mga rice import mula Enero hanggang Agosto ng taong ito.
Pinansin ni Recto na ang Bureau of Customs ay nakokolekta ng P80 milyon bawat araw mula sa mga buwis sa import ng bigas, at idinagdag niya na ang mga koleksyon na ito ay naitutok sa Rice Competitiveness Enhancement Fund (RCEF).