Ang Commission on Elections (Comelec) ay magdedesisyon sa loob ng linggo kung iri-reward nito ang P18 bilyon na kontrata para sa lease ng automated election system na gagamitin sa susunod na midterm polls sa nag-iisang nagbigay ng bid, isang joint venture na pinamumunuan ng South Korean firm na Miru Systems Co. Ltd.
“Sa loob ng linggong ito ay malalaman ng publiko kung iri-reward namin ang kontratang ito sa nag-iisang nagbigay ng bid base sa technical evaluation, postqualification assessment, at iba pang mga isyu,” ani Comelec Chair George Garcia sa isang press conference noong Miyerkules, matapos ang demonstrasyon ng Miru ng kanilang prototype voting machines sa opisina ng Comelec sa Maynila.
Hindi niya iniulat ang mga rekomendasyon ng special bid and awards committee ng Comelec tungkol sa deal, sinasabi lamang niya na desisyunan ng pitong opisyal ng Comelec kung tatanggapin o itatanggi ang mga rekomendasyon.
Kung iri-reward sa Miru ang kontrata, magpapatuloy ang negosasyon ayon kay Garcia. Kung hindi, magkakaroon ng negotiated procurement sa ibang kontratista, at kailangang magdesisyon ang Comelec bago matapos ang susunod na buwan. Nag-alok ang Miru ng bid na P17.9 bilyon, mas mababa sa P18.8 bilyong approved budget para sa lease ng Full Automation System with Transparency Audit/Count (FASTrAC).
Kabilang sa kontrata ang 110,000 na automated counting machines na may kasamang Direct Recording Electronic (DRE) at Optical Mark Reader (OMR). Ang DRE ay isang bagong paraan ng touchscreen voting, samantalang ang OMR, kung saan nilalagyan ng marka ang balota, ay ginamit sa mga nakaraang eleksyon.
Hindi pa nagsusumite ng kanilang voting machines ang Miru dahil ito ay uusad ayon sa terms of reference (TOR) na itinakda ng Comelec.
“Batay sa aking obserbasyon, sumusunod sila sa TOR. Pero ayaw nating maging kampante dahil karaniwan sa proseso ng mass production nagkakaroon ng isyu,” ani Comelec Commissioner Marlon Casquejo.
Kung makuha ng Miru ang kontrata, tiniyak ni Casquejo na masusubaybayan ng Comelec ang mabagsik na produksyon ng mga kustomisadong voting machines, na inaasahan niyang tatagal ng mga anim na buwan.
Sa una, binabalaan ng mga mambabatas, election watchdogs, at iba pang stakeholders ang Comelec laban sa pagkuha sa Miru bilang bagong automated poll system provider dahil sa kanilang kwestyunableng track record, kabilang ang mga alegasyon ng pandaraya noong eleksyon sa Congo at Iraq noong 2018.
Binawi ito ng Miru, sinasabing “it designs, develops and manufactures secure electoral systems that are of international standard.”