Kakaibang dami ng mga sasakyang pandagat ng Chinese maritime militia (CMM) ang napansin na “nagtitipon” sa mga lugar sa Kanlurang Bahura ng Pilipinas (WPS), malayo sa kanilang karaniwang pook sa paligid ng Ayungin, o Second Thomas Shoal, ayon sa isang opisyal ng Armed Forces of the Philippines noong Miyerkules.
Sinabi ni AFP Western Command (Wescom) chief Vice Adm. Alberto Carlos na namataan ng militar ang mas malaking presensya ng mga sasakyang CMM sa Rozul (Iroquois) Reef at malapit sa Pag-asa Island sa bayan ng Kalayaan sa nakalipas na dalawang buwan.
“Hindi na sila umaalis sa lugar, kaya’t naghahanda tayo para sa pagsasampa ng isang diplomasyang protesta. Nagkaruon na rin tayo ng mga hakbang para mapayapang paalisin sila,” sabi ni Carlos sa regular na pulong ng Palawan Council for Sustainable Development.
Dagdag niya, “At kamakailan lamang, nakapag-obserba tayo ng biglang pagtaas sa dami ng mga sasakyang CMM sa paligid ng Pag-asa Island. Noong Oktubre, mayroon lang 10 hanggang 15; noong nakaraang linggo, nakapag-monitor na tayo ng mga 40 hanggang 45.”
Ayon kay Carlos, patuloy ang komunikasyon ng Wescom sa National Task Force for the West Philippine Sea (NTF WPS) para sa pagsasampa ng mga protesta sa China at pagsasanay ng “mga bagong hakbang na magiging available sa atin, at awtorisado para sa atin na gawin, upang matugunan ang lahat ng mga isyu na nangyayari sa ating lugar.”
Ang Pag-asa, o tinatawag ding Thitu Island, ay matatagpuan mga 480 kilometro kanluran ng lungsod na ito, ang kabisera ng lalawigan ng Palawan. Ito ang pinakamalaking sa siyam na feature na inookupa ng Pilipinas sa Spratly Islands.
Samantalang, ang Ayungin naman ay isang underwater feature na 195 km lamang mula sa mainland Palawan, kung saan ang Pilipinas ay nagpapatupad ng karapatan at hurisdiksyon, sa kabila ng agresibong asal ng China sa paligid ng tubig.