Sinasaktan ng mga nagpapanggap na mangingisda mula sa Chinese maritime militia (CMM) ang kalikasan ng bansa, ayon sa Western Command (Wescom) ng Armed Forces of the Philippines.
Mayroong “pagsiklab” ng mga barkong CMM sa maraming bahagi ng 370-kilometrong eksklusibong economic zone (EEZ) ng Pilipinas, nagdulot ito ng mga alalahanin hinggil sa “potensiyal na implikasyon sa seguridad sa karagatan ng Pilipinas, pangangalaga ng mga isda, integridad ng teritoryo, at pagpapreserba ng kalikasan ng karagatan ng Pilipinas,” ayon sa pahayag ng Wescom noong Huwebes.
“Ang mga aktibidad na ito ay nagiging pinagmulan ng tensyon sa WPS at nagdulot ng kawalan ng katiyakan sa rehiyon,” dagdag pa nito.
Sa mga aerial patrol ng Wescom noong Setyembre 6 at Setyembre 7, naitala ang pag-iral ng 23 CMM na bangka sa Rozul (Iroquois) Reef, lima sa Escoda (Sabina) Shoal, at dalawa sa Baragatan (Nares) Bank, lahat ito ay nasa EEZ ng Pilipinas.
Ang Escoda Shoal ay nagiging marker sa pag-navigate patungo sa Ayungin (Second Thomas) Shoal, kung saan madalas na ginugulo ng CCG ang mga sasakyang Pilipino na nagdadala ng mga kagamitan patungo sa nagtatahang BRP Sierra Madre, ang outposts ng military sa bahagi ng West Philippine Sea, kung saan nasa loob ng EEZ ng bansa.
Nakitaan na may 33 barko ng CMM sa Rozul Reef lamang noong isang pangkaraniwang air patrol noong Agosto 24.
“Ang paulit-ulit na pag-ikot sa Rozul Reef at Escoda Shoal ay nagpapakita ng patuloy na paglabag sa karapatan at hurisdiksyon ng Pilipinas sa kanilang kanlurang border,” sabi ng Wescom.
Sa mga nakaraang pag-ikot ng mga barko, sinundan ito ng mga ulat tungkol sa malalaking pag-aani ng mga korals, “na lalong nagpapataas ng alalahanin hinggil sa masamang epekto nito sa kalikasan,” dagdag pa nito.
Noong Hulyo, natuklasan ng Navy ang mga nasirang korals sa kalapit na bahura sa reef sa ilalim ng tubig matapos itaboy ang 25 mga barkong CMM. Ngunit ayon kay Cmdr. Ariel Coloma, ang tagapagsalita ng Wescom, kailangan pa ng mas detalyadong pagsusuri.
Sinabi ni National Security Council spokesperson Jonathan Malaya sa isang panayam sa telebisyon noong Miyerkules na “inilantad na sa buong mundo ang tunay na kulay” ng mga barkong Tsino na “hindi mga barkong pangisda.”
Sa pinakabagong insidente noong Biyernes ng nakaraang linggo, ang apat na “barkong pangisda” ng CMM ay tumulong sa apat na mga barko ng CCG na subukan na ma-encircle ang dalawang Philippine Coast Guard (PCG) na mga barko na nag-escort sa dalawang supply boat na gawa sa kahoy patungo sa Ayungin.
Sinabi ni Malaya na ang CMM ay bahagi ng Chinese Communist Party (CCP) structure. “Sila ay mga instrumento ng kapangyarihan ng Tsina sa West Philippine Sea,” aniya.
Sinabi ni Malaya na iniisip ng gobyerno ang mga paraan kung paano haharapin ang mga CMM, kasama na ang pagpapadala ng higit pang mga Navy at coast guard na mga barko sa West Philippine Sea.
“Maraming mga opsyon na nasa lamesa, na hindi ko maaaring ipahayag sa ngayon, ngunit iniisip din namin ang isang pagbabago ng strategy,” aniya.
“Ngunit hayaan ninyo lamang akong sabihin na hindi kami titigil sa paglaban para sa aming pag-aari at patuloy kaming mag-aabot ng mga pangangailangan at suplay sa aming mga tropa sa Ayungin Shoal,” dagdag pa ni Malaya.
Nagpahayag ng reaksyon ang Embassy of China sa Manila sa ulat ng Wescom at itinatag ang claim ng Beijing sa waterway.
“Ang Tsina ay may walang-sikuan na sobereya sa mga Nansha Islands (Spratly) at ang kanilang kalapit na mga karagatan,” sabi nito.
Binigyang-katwiran ni Retired Senior Associate Justice Antonio Carpio sa Inquirer na ito man ay ang CCG ay isang militar o sibilyan na ahensya, dapat pa ring igalang nito ang mga karapatan ng bansa sa West Philippine Sea at itigil ang panggugulo sa mga sasakyang Pilipino.
“Ang mga barkong Tsino, navy man o sibilyan, ay dapat igalang ang EEZ ng Pilipinas,” aniya.
Sa totoong buhay, sinabi ni Carpio na ang CCG ay nasa ilalim ng People’s Armed Police (PAP) ng Tsina na kontrolado ng Chinese military. Ang PAP ay bahagi ng People’s Liberation Army chain of command sa ilalim ng Central Military Commission ng CCP na pinamumunuan ni President Xi Jinping, ayon sa kanya.
Sinagot ng dating Korte Suprema na hustisya ang mga pahayag ni Sen. Robin Padilla sa isang pagdinig sa Senado noong Miyerkules na ang CCG, katulad ng iba pang mga coast guard units sa buong mundo, ay “sibilyan sa kalikasan.”
Sinabi ni Padilla na ang pagkakaroon ng isang eroplanong US Navy na nagmamasid sa panggugulo ng mga Tsino sa Ayungin resupply mission ay maaaring mag-escalate ng conflict sa bahaging iyon.
Ngunit sinabi ng mga opisyal ng coast guard sa pagdinig na nag-umpisa na ang escalation maraming taon na ang nakalilipas at ang panig ng mga Tsino ang may kasalanan.
Nitong taong ito lamang, ginamit ng CCG ang mga mapanganib na galaw ng kanilang mga barko na maaaring magdulot ng mga banggaan, water cannon, at militar-gradong mga laser laban sa PCG.
Dahil sa ganitong mga aksyon, nagsumite ang Department of Foreign Affairs ng 43 diplomatic protest kay Beijing sa loob ng taong ito.
Ginagamit ng Tsina ang CCG at iba pa nitong mga barko ng militia upang ipatupad ang kanilang malawakang claim sa South China Sea na itinatakda ng kanilang 10-dash line, bagamat ito ay nililinis ng 2016 arbitral award na nagpapatibay ng mga sovereign rights ng Pilipinas sa kanyang EEZ.
Ang Estados Unidos, United Kingdom, European Union, India, Japan, South Korea, Australia, Austria, Netherlands, Germany, France, Spain, at Canada ay sumusuporta sa award na ito.