Nakita ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas ang limang barko ng China Coast Guard (CCG) at labing-walong sasakyang pandagat ng Tsina sa Bajo de Masinloc (Scarborough Shoal) hanggang Marso 11, na sumusunod sa desisyon ng pamahalaang Pilipino na magpatrolya sa isa sa kanilang tradisyunal na pangingisdaan.
Ang Bajo de Masinloc, na nasa loob ng 370-kilometrong ekslusibong economic zone ng Maynila, ay 220 km sa kanluran ng lalawigan ng Zambales.
Sinabi ni Col. Francel Margareth Padilla, tagapagsalita ng AFP, sa isang pahayagang-bisita noong Martes na mayroon ding 10 maliit na bangka mula sa Tsina sa Scarborough hanggang alas-4 ng hapon noong Lunes.
Ang isang desisyon ng arbitral tribunal sa The Hague noong Hulyo 2016, na nagpawalang-bisa sa malawakang mga pananagisag ng Beijing sa South China Sea, ay nagsabi na ang Scarborough ay isang tradisyunal na pangingisdaan para sa mga Pilipino, Vietnamese, at mga Tsino.
Ang Tsina, na tumanggi na kilalanin ang desisyon ng arbitral, ay kumuha ng kontrol sa mayaman sa yaman na shoal noong 2012 matapos ang isang standoff sa Philippine Navy.
Noong Enero 12, itinaboy ng CCG ang mga mangingisda ng Pilipino sa Scarborough na nagkokolekta ng mga kabibi habang ang isa pang bangkang pangisda ng Pilipino ay inabala ng mga tauhan ng CCG sa kanilang goma na bangka.
Sinabi ni National Security Adviser Eduardo Año na ang rotational deployment ng Philippine Coast Guard (PCG) o mga barko ng Bureau of Fisheries and Aquatic Resources sa Scarborough ay isang desididong aksyon ng pamahalaan upang protektahan ang kanilang tradisyunal na pangingisdaan sa West Philippine Sea.
Noong Marso 8, sinabi ni PCG spokesperson Rear Adm. Armand Balilo na ang BRP Malabrigo ay bumalik sa Maynila matapos ang tatlong araw na pag-patrolya sa Bajo de Masinloc.
Sinabi ni US maritime security expert Ray Powell, na namumuno sa Project Myoushu (South China Sea) sa Gordian Knot Center for National Security Innovation sa Stanford University, na patuloy na “ginugulo” ng CCG at mga sasakyang pandagat ng Tsina ang BRP Malabrigo sa kanyang patrol sa Scarborough ng nakaraang linggo ngunit hindi pa inilalabas ng PCG ang isang ulat dito.
Sinabi ni Balilo sa mga mamahayag na ang National Task Force on the West Philippine Sea ang tamang ahensiya upang maglabas ng mga detalye.
Nitong unang bahagi ng buwan, apat na Navy personnel sa isang Philippine resupply boat ay nasugatan matapos na ang isang barko ng CCG ay gumawa ng “panganib na mga maniobra sa pag-blocking” at nagpaputok ng water cannon sa sibilyang barko sa West Philippine Sea.
Sinabi ni National Security Council spokesperson Jonathan Malaya na ang March 5 na banggaan sa pagitan ng mga barko ng Pilipinas at Tsina sa West Philippine Sea na nagdulot ng pinsala sa mga opisyal ng Navy ang “pinaka-seryosong insidente” pa sa pagitan ng Maynila at Beijing.